ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸਕ
ਦੌਰ(PRE-HISTORIC PERIOD)
·
ਜਿਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ
ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਲਿਖਤੀ ਵਰਣਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ, ਉਸ ਨੂੰ ‘ਪ੍ਰੀਇਤਿਹਾਸਕ ਕਾਲ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ
ਉਸ ਦੌਰ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਵੇਰਵੇ
ਲਿਖਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
·
'ਪ੍ਰੋਟੋਹਿਸਟੋਰਿਕ
ਪੀਰੀਅਡ'(PROTO-HISTORIC PERIOD) ਉਹ ਦੌਰ ਹੈ ਜਿਸ
ਵਿਚ ਲਿਖਤ ਕਲਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਪਲਬਧ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ।
·
ਅੱਜ ਤੋਂ ਲਗਪਗ ਤੀਹ
ਜਾਂ ਚਾਲੀ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ‘ਗਿਆਨਵਾਨ ਮਨੁੱਖਾਂ’ (ਹੋਮੋਸੈਪੀਅਨਜ਼)
ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਹੋਇਆ।
·
‘ਪੂਰਵ-ਪੱਥਰ ਯੁੱਗ’
ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਧਾਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸੀ।
·
ਅੱਗ ਦੀ ਖੋਜ
ਪੈਲੀਓਲਿਥਿਕ(PALEOLITHIC AGE/THE OLD STONE AGE) ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ
ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹੀਏ ਦੀ ਖੋਜ ਨੀਓਲਿਥਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
1. PALEOLITHIC PERIOD/THE
OLD STONE AGE-30,00,000,BC-10,000BC
2. MESOLITHIC PERIOD/THE MIDDLE STONE AGE-9,000BC-4,000BC
3.
NEOLITHIC AGE/THE NEW STONE AGE-7,000BC-1,000BC
·
ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ
ਸਥਾਈ ਨਿਵਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਨਿਓਲਿਥਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁੱਤੇ
ਨੂੰ ਪਾਲਿਆ।
·
ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ
ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਧਾਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਸੰਦ ਕੁਹਾੜਾ ਸੀ।
·
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਖੋਜ
ਨਿਓਲਿਥਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਨਾਜ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਮੇਹਰਗੜ੍ਹ ਪੱਛਮੀ
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਅਪਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਕਣਕ
(ਪਹਿਲੀ ਫਸਲ) ਅਤੇ ਜੌਂ ਸਨ।
·
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ
ਪਹਿਲੀ ਮਿਸਾਲ ਮੇਹਰਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ।
·
ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ
ਪਾਲੀਓਲਿਥਿਕ ਆਰਟੈਕਟ ਦੀ ਖੋਜ ਪੱਲਵਰਮ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੋਈ ਸੀ।
·
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ
ਪੂਰਵ-ਪੱਥਰ ਯੁੱਗ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੰਦ ਕ੍ਰਿਸਟਲ (ਪੱਥਰ) ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ।
·
ਰਾਬਰਟ ਬਰੂਸ ਫੁੱਟ
ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 1863 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ
ਵਿੱਚ ਪਾਲੀਓਲਿਥਿਕ ਔਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ।
·
ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ
ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਹਿਰ ਮੋਹੰਜੋਦੜੋ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਿੰਧੀ
ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਹੈ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦਾ ਟੀਲਾ।
·
ਅਸਾਮ ਦਾ
ਚਿੱਟੇ-ਭੂਰੇ ਵਾਲਾ ਗਿਬਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕਮਾਤਰ ਮਾਨਵ ਬਾਂਦਰ ਹੈ।
·
ਇਨਾਮਗਾਓਂ ਤਾਂਬਾਪਥਰ ਯੁੱਗ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਬਸਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਜੋਰਵੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ
ਹੈ।
·
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ
ਸ਼ਿਵਾਲਕ ਪਹਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਲੇ ਹਨ।
·
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ
ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਬੂਤ ਨਰਮਦਾ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਹਨ।
·
ਨੋਟ: ਰਿਸਲੇ,
ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਨਸਲੀ ਵਿਤਕਰਾ ਕੀਤਾ।