ਡੇਟਿੰਗ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (A SYSTEM OF DATING) ---- A.D. AND B.C. (ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਅਤੇ ਈਸਵੀ)
> BC ਅਤੇ AD: BC ਪਹਿਲਾਂ ਮਸੀਹ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਾਕੰਸ਼ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ '(ਯਿਸੂ) ਕ੍ਰਿਸਟ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ BEFORE THE BIRTH OF JESUS CHRIST । ਇਸ ਲਈ, ਈਸਾ ਮਸੀਹ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਨੂੰ 'ਬਿਫੋਰ ਕ੍ਰਾਈਸਟ' BEFORE CHRIST ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਬੀ ਸੀ (B.C.) ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ: ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਦਾ ਜਨਮ 563 ਈਸਾ ਪੂਰਵ (BC) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਓਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 483 ਈਸਾ ਪੂਰਵ(BC) ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 356 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ 323 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।
AD ਐਨੋ ਡੋਮਿਨੀ ( ANNO DOMINI) ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਲਾਤੀਨੀ ਵਾਕੰਸ਼ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਪ੍ਰਭੂ (ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ) ਦੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ'। ਇਸ ਲਈ, ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਨੂੰ 'ਐਨੋ ਡੋਮਿਨੀ'( ANNO DOMINI) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ AD ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ: ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ ਨੂੰ 30 ਈਸਵੀ(AD) ਵਿੱਚ ਸਲੀਬ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕੁਸ਼ਾਣ ਸ਼ਾਸਕ ਕਨਿਸ਼ਕ 78 ਈਸਵੀ(AD) ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਹਜ਼ਰਤ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਜਨਮ 570 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਅਤੇ DEATH 632 ਈ. ਵਿੱਚ ।
➤ ਸਮਾਂ ਰੇਖਾ: ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੀ ਲਾਈਨ ਨੂੰ 'ਟਾਈਮ ਲਾਈਨ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਪਰ ਦੱਸੀ ਗਈ ਸਮਾਂ-ਰੇਖਾ ਤੋਂ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਮਸੀਹ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਾਲ ਪਛੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ. ←500 BC ←...←5 BC4 BC...3 BC-2 BC-1 BC.
1ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਅਰਥ 2 ਈਸਾ ਪੂਰਵ, 2 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਅਰਥ 3 ਈਸਾ ਪੂਰਵ, 3 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਅਰਥ 4 ਈਸਾ ਪੂਰਵ, 4 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਅਰਥ 5 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, 5 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦਾ ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਿਆ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਆਇਆ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 3 ਈਸਾ ਪੂਰਵ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿਚ 1 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ। ਗਣਿਤ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ (100,99,98, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਵਾਂਗ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 500 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਅਤੇ 2,000 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹੜਾ ਸਾਲ ਆਖਰੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਹੋਵੇਗਾ 2,000 BC ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਅਤੇ 500 BC ਆਖਰੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਪਹਿਲਾਂ 2,000 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 500 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ।
ਉਪਰੋਕਤ ਸਮੇਂ ਦੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ, ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲ ਅੱਗੇ ਗਿਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ 1 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਅਰਥ 2 ਈਸਵੀ, 2 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਲ 3 ਈਸਵੀ, 3 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਲ 4 ਈਸਵੀ, 4 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਲ 5 ਈ. ਗਣਿਤ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਅੱਗੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ (1, 2, 3 ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਵਾਂਗ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਇਹ ਸਵਾਲ ਕਰੇ ਕਿ 500 ਈਸਵੀ ਅਤੇ 2000 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹੜਾ ਸਾਲ ਆਖਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਹੀ ਜਵਾਬ ਹੋਵੇਗਾ 500 ਈਸਵੀ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ 2000 ਈਸਵੀ ਆਖਰੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 500 ਈਸਵੀ ਬੀਤਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2,000 ਈ
ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ. ਸਮੇਂ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ: ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਨੂੰ "ਸਮਾਂ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹਨ-
*DECADE -10 ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ
*FIRST HALF(OF A CENTURY) ਪਹਿਲਾ ਅੱਧ (ਸਦੀ ਦਾ) - ਇੱਕ ਸਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 50 ਸਾਲ ਯਾਨੀ 1 ਸਾਲ ਤੋਂ 50 ਵੇਂ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਮਿਆਦ
*SECOND HALF(OF A CENTURY)ਦੂਜਾ ਅੱਧ (ਇੱਕ ਸਦੀ ਦਾ) - ਸਦੀ ਦੇ ਆਖਰੀ 50 ਸਾਲ ਯਾਨੀ 51ਵੇਂ ਸਾਲ ਤੋਂ 100ਵੇਂ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ
*CENTURY ਸਦੀ - 100 ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ
*MILLENIUM ਮਿਲੇਨੀਅਮ - 1,000 ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ
*CIRCA --- Ca./C. --- ਜੇਕਰ ਸਹੀ ਮਿਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਨਾਲ ‘ਸਰਕਾ’ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾ ਨੂੰ Ca ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਾਂ C. ਉਦਾਹਰਨ: C. 1,500 BC-600 BC: ਵੈਦਿਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਕਾਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਵੈਦਿਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਕਾਲ ਦੀ ਸਹੀ ਮਿਤੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ (C. 1500 BC-600 BC) ਉਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।
*20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਭਾਵ 1901 ਈ. ਤੋਂ 1910 ਈ. ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ।
*20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਭਾਵ 1941 ਈ. ਤੋਂ 1950 ਈ. ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ।
*20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਭਾਵ 1971 ਈ. ਤੋਂ 1980 ਈ. ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ।
*20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਹਾਕੇ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 1991 ਈ. ਤੋਂ 2000 ਈ. ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ।
*20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ- 1901 ਈ. ਤੋਂ 1950 ਈ.
20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਦਾ ਮਤਲਬ 1951 ਈ. ਤੋਂ 2000 ਈ.
➤ 6ਵੀਂ ਸਦੀ ਈ.ਪੂ. ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ-600 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 501 ਈ.ਪੂ
ਚੌਥੀ ਸਦੀ BC ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ- 400 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 301 ਈ.ਪੂ
16ਵੀਂ ਸਦੀ ਈ. ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ-1501 ਈ. ਤੋਂ 1600 ਈ.
20ਵੀਂ ਸਦੀ ਈ. ਦਾ ਮਤਲਬ-1901 ਈ. ਤੋਂ 2000 ਈ.
➤ਦੂਜਾ ਮਿਲੀਨਿਅਮ BC-2000 BC-1001 BC
ਪਹਿਲੀ ਮਿਲੀਨਿਅਮ BC-1000 BC-1 BC
ਪਹਿਲੀ ਮਿਲੀਨਿਅਮ AD-1 AD-1000 AD
ਦੂਜੀ ਮਿਲੀਨਿਅਮ AD-1001 AD-2000 AD